Het einde van de crypto-anonimiteit (?): DAC8
Het is niet lang geleden dat het bankgeheim in, onder andere, Luxemburg is afgeschaft en de Belastingdienst informatie ontving over Nederlandse bankhouders. Het begin van een reeks zwartspaarders zaken. Nu staat mogelijk eenzelfde lot te wachten voor de cryptowereld.
Vanaf 1 januari 2026 implementeert Nederland een nieuwe EU-richtlijn: DAC8. Op grond van deze richtlijn worden – kort gezegd – cryptodienstverleners verplicht om bepaalde gegevens over transacties en hun gebruikers te rapporteren bij de relevante lidstaat, die deze gegevens vervolgens deelt met de Nederlandse Belastingdienst. Ofwel, de internationale gegevensuitwisseling over crypto zal vanaf 2026 in sterke mate toenemen. Daarmee valt te verwachten dat de anonimiteit van de cryptowereld ook beperkt zal worden.
DAC8
Wat is DAC8?
DAC8 is een Europese richtlijn. Dit betekent dat EU-lidstaten verplicht zijn om nationale wetgeving in te voeren/te implementeren ter uitvoering van deze richtlijn. In het geval van DAC8 betekent dit dat Nederland wetgeving dient te implementeren die aanbieders van cryptodiensten verplicht om gegevens te verzamelen en te delen met de Nederlandse Belastingdienst. Vervolgens zal Nederland deze informatie automatisch delen met belastingautoriteiten van andere EU-lidstaten. Op andere lidstaten rust eenzelfde verplichting, waarbij de lokale belastingautoriteiten informatie zullen delen met de Nederlandse Belastingdienst.
Nederland implementeert DAC8 middels de Wet implementatie EU-richtlijn gegevensuitwisseling cryptoactiva – DAC 8. Deze wet treedt per 1 januari 2026 in werking en verplicht bepaalde cryptoaanbieders (denk aan exchanges en brokers) in Nederland om informatie te verzamelen en te rapporteren bij de Nederlandse Belastingdienst. De eerste rapportage over 2026 dient uiterlijk 31-01-2027 bij de Belastingdienst ingediend te worden.
Een ‘bijzonder’ aspect van deze wet is dat deze extraterritoriale werking heeft. Dit betekent dat buitenlandse aanbieders, ook al zijn deze niet gevestigd in Nederland, rapportage plichtig kunnen zijn als zij, bijvoorbeeld, diensten aanbieden aan inwoners van Nederland. Zo wordt beoogd te voorkomen dat men buitenlandse constructies opzet om te voorkomen dat de gegevens gedeeld zullen worden. Het is evenwel de vraag hoe dit in de praktijk zal uitpakken. DAC8 en de Nederlandse wetgeving zijn vanzelfsprekend van toepassing op aanbieders die in EU-lidstaten respectievelijk Nederland gevestigd zijn. Als een crypto exchange, bijvoorbeeld, gevestigd is in China en openstaat voor Nederlandse klanten, kan deze dan gehouden worden om zich te houden aan de EU-richtlijn c.q. Nederlandse wetgeving?
Welke informatie wordt gedeeld?
Op grond van de wetgeving zijn cryptoaanbieders verplicht om informatie te delen over zichzelf (de cryptoaanbieders), de gebruikers en de transacties die de gebruikers verrichten. Voor de gebruikers en diens transacties gaat het (in ieder geval) om de volgende informatie:
Gebruikers
Naam;
Adres;
TIN (Tax Identification Number – BSN voor particulieren);
Lidstaat (fiscale woonplaats); en
Plaats en datum geboorte.
Dit gaat om informatie die de cryptoaanbieders in feite al verplicht zijn om te verzamelen op grond van de WWFT (Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme) indien ze actief zijn in Nederland, ofwel op grond van andere Know-Your-Client procedures. Echter, deze informatie zal nu ook gedeeld worden met de belastingautoriteiten van andere EU-lidstaten.
Transacties
de naam van het relevante cryptoactivum;
de overdracht (zowel aan- als verkoop) of omwisseling van een relevant cryptoactivum tegen fiatvaluta ofwel tegen andere relevante cryptoactiva (de reële marktwaarde, het totale brutobedrag dat is ontvangen of betaald, het aantal transacties en het aantal verhandelde eenheden in het kader van een transactie/overdracht/omwisseling)
de overdracht van cryptoactiva als tegenprestatie voor goederen en diensten ter waarde van meer dan USD 50,000; en
de overdracht van een relevant cryptoactivum naar een non-custodial wallet, zoals een ledger (dit is een private wallet waar geen enkele derde partij toegang tot heeft).
Hierbij wordt onder ‘relevante’ cryptoactiva verstaan: alle cryptoactiva met uitzondering van (1) digitale centralebankmunten, (2) bepaalde e-money producten; en/of (3) cryptoactiva die niet gebruikt kunnen worden voor betalings- of investeringsdoeleinden.
Dit betekent dat binnen de EU een grote hoeveelheid aan informatie gedeeld zal worden tussen de verschillende lidstaten. Een wallet openen bij een beurs, elders gevestigd in de EU, zal dus op grond van de wetgeving ook zichtbaar worden bij de Nederlandse Belastingdienst. Wij verwachten dan ook dat dit een sterke inperking zal opleveren van de anonimiteit van de cryptowereld, in ieder geval binnen de EU. Daarbij blijft de anonimiteit van de cryptowereld in bepaalde mate nog bestaan. Immers, de verplichting tot het verzamelen en rapporteren van informatie gaat in vanaf 1 januari 2026. Heeft u, bijvoorbeeld, uw crypto voor deze datum overgezet naar een non-custodial wallet, dan zal deze informatie (op grond van DAC8 en de implementatiewetgeving daarvan) niet gedeeld worden met de Nederlandse Belastingdienst.
CRS/DAC2
Uit het voorgaande blijkt dat cryptoaanbieders in beginsel niet verplicht zijn om de saldi van gebruikers op 01/01 en 31/12 te rapporteren. Immers, zij zijn ‘louter’ verplicht om de persoonlijke gegevens en gegevens over relevante transacties te delen. In dat kader leent deze informatie zich dan ook niet om gebruikt te worden voor, bijvoorbeeld, de VIA (vooraf ingevulde aangifte). Dit is eveneens bevestigd door Staatssecretaris Van Rij. Deze heeft aangegeven dat de te rapporteren gegevens door de Belastingdienst gebruikt zullen worden voor risicoanalyses. Dit betekent dat de Belastingdienst, op basis van de ontvangen gegevens, onderzoek kan doen naar specifieke gevallen. Bijvoorbeeld: als de Belastingdienst informatie ontvangt dat ‘X’ een gebruiker is bij een crypto exchange, maar in de aangifte inkomstenbelasting van ‘X’ is niks opgenomen over enig cryptoactivum, dan kan dit aanleiding zijn voor de Belastingdienst om een vragenbrief naar ‘X’ te sturen.
Toch kan DAC8 (indirect) tot gevolg hebben dat de saldi van cryptoactiva met de Belastingdienst gedeeld dienen te worden. Met DAC8 wordt namelijk een eerder geïmplementeerde richtlijn, CRS/DAC2, gewijzigd. Op grond van deze richtlijn waren financiële instellingen verplicht om gegevens over bank- en beleggingstegoeden te rapporteren. Nu wordt CRS/DAC2 zodanig gewijzigd, dat deze financiële instellingen verplicht zijn om ook saldi gegevens van cryptoactiva te delen.
CARF
Nederland heeft zich in aanvulling op DAC8 gecommitteerd om vanaf 2026 te starten met het rapporteren van gegevens op grond van de Crypto Asset Reporting Framework (CARF). De CARF betreft een internationale samenwerking van ongeveer 50 andere landen op grond waarvan belastingautoriteiten informatie met elkaar uitwisselen over crypto informatie. Dit betekent dat de CARF ervoor zorgt dat crypto informatie buiten de EU ook in het zicht kan komen van de Nederlandse Belastingdienst. Voorbeelden van landen die zich gecommitteerd hebben tot de CARF zijn: Malta, Cyprus, de Caymaneilanden en Luxemburg.
De CARF en DAC8 zijn in grote mate gelijk aan elkaar. Ook op grond van de CARF worden bepaalde cryptodienstverleners verplicht om bepaalde informatie te rapporteren aan desbetreffende belastingautoriteiten. Nederland heeft zich hierbij gecommitteerd om de gegevens op basis van de CARF over het jaar 2026 uit te wisselen. Ook deze gegevens dienen uiterlijk 31-01-2027 aan de Belastingdienst gerapporteerd te worden.
Wat voor impact heeft dit voor u?
In principe wijzigt er niks voor Nederlandse belastingplichtigen. Immers, op dit moment is het reeds verplicht om uw cryptobezittingen/activiteiten op te geven in de aangifte (bijvoorbeeld voor zover dit het heffingsvrijvermogen in box 3 overstijgt). Deze wijzigingen kunnen evenwel een impact hebben indien u op dit moment uw cryptobezittingen/activiteiten niet opgeeft in uw aangifte. Zoals uit dit blog blijkt, zal de (internationale) gegevensuitwisseling omtrent crypto aanzienlijk toenemen, waardoor de kans dat de Belastingdienst informatie over uw crypto verkrijgt, toeneemt. Dit kan niet alleen fiscaalrechtelijke gevolgen, maar ook strafrechtelijke gevolgen voor u hebben. Hierover later meer in een opvolgende blog.
Het is van belang dat u zich goed laat adviseren over uw specifieke situatie. Heeft u vragen of wil u een keer sparren over uw situatie? Schroom dan niet om contact met ons kantoor op te nemen via info@ba-f.nl of 035-2340990.
